Nörogelişimsel Farklılıklar
Konuşma Gecikmesi
Çocuğumun konuşması geri. Çocuk psikiyatrisi muayenesi önerdiler. Görüşme nasıl olacak? Nasıl sonuçlanabilir?
Çocuk psikiyatristi değerlendirme sürecinde, anne-babadan çocuğun gelişim basamaklarına dair bilgi toplar ve çocuğun psikiyatrik muayenesini yapar. Bu muayenede, çocuğun bilişsel, sosyal, duygusal ve motor gelişimini değerlendirir, önemli belirtiler/ sapmalar açısından gözlemler, işitme testi ister (doğum sonrası yapılandan farklı bir test). Sıklıkla kan testine, MR gibi görüntüleme tekniklerine ihtiyaç duymaz. Muayenede belli bulgular saptanan çocuklar için tam nörolojik muayene, genetik ve metabolik açıdan ileri değerlendirme yapılmak üzere çocuk hastalıkları ve genetik uzmanlarına yönlendirme yapılabilir. Değerlendirme süreci kabaca üç şekilde sonuçlanır:
1- Normal: Çocuğun gelişimi normal sınırlar içerisindedir. Fizyolojik konuşma gecikmesi olduğu, çocuğun profesyonel müdahale olmaksızın konuşma becerilerinde yaşıtlarını yakalayabileceği söylenir. Aileye önerilerde bulunulur, çocuk kreşe yönlendirilebilir. Çift dillilik durumunda da konuşmada gecikme normal olarak gözlenebilir.
2- Riskli belirtiler: Özellikle 3 yaşından küçük çocuklarda, belli bulguların varlığında bir “riskten” söz ederiz. Çocuğun davranışlarındaki farklılığın bir nörogelişimsel bozukluğa işaret ediyor OLABİLECEĞİNİ söyleriz. Risk ve şüphe durumu da MÜDAHALEYİ GEREKTİRİR. İlk 2-3 yaş döneminde tanıdan ziyade gelişimsel aksama olan alanlara ve bu alanların özel eğitim ve MUTLAKA uygun bir ev eğitim programı ile desteklenmesine odaklanırız. Tanı, süreçte özel eğitimin etkinliğiyle birlikte süreçte netleştirilir. Bu dönemde beynin hızlı gelişim ve değişebilme kapasitesi sebebi ile bu müdahaleler pek çok ilerlemeye yol açmaktadır (çocuğun yapısal potansiyeline uygun olarak). Bu süreçte ilk muayene ile kontrol muayenesi arasında çok büyük farklar olabilmektedir. Örneğin otizm belirtileri olan 24 aylık bir çocuk, iyi bir müdahale programı ile bir süre sonra sadece dikkat eksikliği belirtileri gösterebilir. Çocuğun yapısal olarak esnekliğinin daha sınırlı olduğu durumlarda ise alınan yol daha mütevazi olabilir.
3- Tanı alıyor: Konuşma gecikmesine neden olan bir durum vardır ve tanı nettir. Otizm, genel gelişim geriliği, dil bozukluğu, bağlanma bozukluğu, işitme kaybı gibi durumlarda konuşma gecikmesi görülebilir. Tanıya göre tedavi planlaması yapılır, çocuk özel eğitime, konuşma terapisine yönlendirilebilir. “Uyaran eksikliği” diye bir tanı yoktur. Eğer ekrana (televizyon, telefon) aşırı maruziyet, çocuğun ilişkisel yoksunluk ve ihmalinin bir parçasıysa bağlanma bozukluğuna sebep olabilir. Bu durumun otizmden ayrılması çok önemlidir; çünkü otizmden farklı olarak uygun ortamın sağlanmasıyla çok hızlı düzelme olur. İşitme kaybı dışında diğer tanılar için test ya da tahlil GEREKMEZ, tanı muayene ile konur. İstenen gelişimsel değerlendirme testleri yapılan tedavi planlamasının etkinliğini takip ederken, başlangıçtaki durumla karşılaştırma yapabileceğimiz objektif niceliksel bir veri sağlar, tanı koydurmaz.